Huizinga over de nietigheid van leidende mannen

Citaat van de dag van Citatennet

"De leidende mannen zijn slechts een blaadje of takje op de eeuwige en onpeilbare stroom van het alzijdig gebeuren." Dat was de opvatting van Johan Huizinga (1872-1945), die geldt als de grootste historicus uit de Nederlandse geschiedenis en die daarnaast wordt beschouwd als de grondlegger van de cultuurgeschiedenis en de mentaliteitsgeschiedenis; dat laatste een fraai begrip dat we echter hoogst sporadisch tegenkomen. Zijn internationale faam dankt hij vooral aan zijn grandioze studie Herfsttij der Middeleeuwen uit 1919.

Johan Huizinga. Foto
van Uitgeverij Contact.

Het begrip zelf alsook het citaat waarmee de vorige alinea werd geopend, zou afkomstig kunnen zijn uit het boek Cultuurhistorische verkenningen uit 1929. Men hoeft niet diep na te denken over de stelling die als Citaat van de dag de ronde doet, om te beseffen dat die nuchtere vaststelling tot op de huidige dag opgeld doet, en de verwachting te uiten dat dit onder leidende figuren ─ vooral als deze politici zijn ─ ook nog wel een paar millennia zo zal blijven.
Immers, in juist de laatste maanden zien we dag in, dag uit, hoe die leidersfiguren, zelfs als ze een vrouw in broek(pak) moeten voorstellen, vasthouden aan het eigen vooroordeel en de eigen positie, omdat ze die belangrijker vinden dan het wereldgebeuren en het lot van de burgers op dat ondermaanse. Al zal geen van hen ooit iets anders roepen dan het landsbelang.
De geïncarneerde zelfoverschatting genaamd Berlusconi, een van de meest dubieuze naoorlogse 'leidende figuren' in de Europese politiek, is daar het meest stuitende voorbeeld van.